24 HAZİRAN ELÇİBEY İN DOĞUM GÜNÜYDÜ

Azerbaycan Cumhuriyeti eski Cumhurbaşkanı ve Milli Azatlık Hareketi Lideri

Gerçek adı Ebülfez Aliyev olan Elçibey 24 Haziran 1938'de Nahçıvan’ın Keleki köyünde doğdu. (Aliyev soyadı büyük dedesi Mir Ali Hoca’dan dolayıdır) Babası Kadirkulu Güney Azerbaycan bölgesindendir, annesi Anadolu'dan Keleki'ye göç etmiş Mehrinisa Hanım'dır. Babası 1943 yılında II. Dünya Savaşı'na katılmış ve bir daha kendisinden haber alınamamıştır. İlköğrenimini ve liseyi Nahçıvan'da zor şartlar altında tamamlamıştır. 1957 yılında Azerbaycan Devlet Üniversitesi'ne girmiş ve doğubilimi okumuştur. Öğrencilik yıllarında Azerbaycan tarihini ve Azerbaycan inkılâbı tarihini öğreten dernekler kurmuştur.

Sovyetler Birliği'nin dağılacağını 1970'lerde öngörmüş ve halkının bu duruma hazırlıklı olması için çalışmıştır. Azerbaycan'ın Rusya İmparatorluğu içinde bir sömürge olduğuna ve elbet birgün bağımsız, demokratik bir cumhuriyet olacağına inanmıştır. Kendisini "ben Atatürk'ün askeriyim" diye tabir etmiş ve Atatürk'ten, 1918-1920 yıllarında kurulmuş Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin kurucusu Mehmet Emin Resulzade'den etkilenmiştir.

Azerbaycan'ın bağımsızlık mücadelesinin içinde yer alan Elçibey, 1975'te siyasi faaliyetleri yüzünden 1 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. KGB zindanlarında ve taş ocaklarında ağır şartlar içinde kaldı. Serbest kaldıktan sonra, 1977'den itibaren, Azerbaycan İlimler Akademisi'nde el yazmaları enstitüsünde görev yaptı. Görevi sırasında da bağımsızlık çalışmalarına devam etmiştir.

1989'da Azerbaycan Halk Cephesi'ni kurdu ve başkanı seçildi. Ermeni saldırılarını püskürtmeye ve Sovyetler'den Azerbaycan'ın bağımsızlığını kazanmasına çalışan Elçibey, 1991’de SSCB’nin dağılması ile bağımsızlığını kazanan Azerbaycan’ın 7 Haziran 1992’de %59.4 oy oranı ile Cumhurbaşkanı seçildi. Elçibey iktidarı döneminde;


Milli Para "Manat" tedavüle çıkarak kullanılmaya başlanmıştır.

Bükü Ceyhan Petrol boru hattının temelleri Azerbaycan Cumhurbaşkanı Elçibey ve Türkiye Cumhurbaşkanı Özal tarafından atıldı. (Kasım 1992) Not: BC hattından Ebülfez Elçibey Türkiye'ye ciddi bir pay ayırmayı kararlaştırmıştı. Elçibey'in devrilmesinden sonra bu payda ciddi oranda azalma oldu

Azerbaycan Anayasası'nda Devlet dili "Türk Dili" olarak kabul edildi. (Aralık 1992)

Milli ordu kurulmuş ve Ermenilerle mücadeleye devam edilmiştir. 200 yıldır Azerbaycan'da bulunan Rus askerlerini kansız bir şekilde Azerbaycan'dan çıkartılmıştır. (Mayıs 1993)

Elçibey Cumhurbaşkanlığı döneminde Demokratik ve Milli bir devletin kurulması için yoğun bir çaba sarf etmiştir.

Ebülfez Elçibey Türkiye'ye, Mustafa Kemal ATATÜRK'e derin bir sevgi beslemekteydi. Elçibey Türkiye'yi ziyaret ettiğinde anıtkabir özel defterine şu cümleleri yazmıştı: "...Sizleri ziyaretde mutluyuq. Ne mutlu türkem deyene. Sizin esgeriniz Ebülfez Elçibey"
Elçibey, Türkiye ile siyasi, sosyal ve ekonomik işbirliğine son derece önem veriyordu. Zengin enerji kaynaklarına sahip Azerbaycan'ın başında böyle bir liderin bulunması dış güçlerin onu görevden uzaklaştırmasını hızlandırdı.

Cephedeki yanlış uygulamalardan ve yenilgilerden ötürü cephe komutanı Suret Hüseyinov'u görevden almıştır. Fakat Rusya'nın Azerbaycan'ı terk ederken silahlarını Suret Hüseyinov'a vermesi, İran ve Rusya'nın planlarıyla Suret Hüseyinov, Azerbaycan'ın 2. büyük şehri Gence'yi 1993’te işgal ederek ayaklanma başlatmıştır. Kardeş kanının akmasını istemeyen Elçibey, İran ve Rus gizli servislerinin Bakü'de terör olayları yapacağını öğrenmiş ve gizlice uçakla Nahçıvan'a gitmiş ve sonunda cumhurbaşkanlığını bırakmak zorunda kalmıştır. Tam 4 yıl 4 ay sonra Bakü'ye geri dönmüş ve Azerbaycan muhalefetine katılmıştır. Bütöv Azerbaycan Birliği'ni kurarak çalışmalarını Kuzey ile Güney Azerbaycan'ın birleşmesine yoğunlaştırmıştır.
Elçibey 22 Ağustos 2000’de 62 yaşında prostat tümörü nedeni ile tedavi gördüğü çok sevdiği Türkiye'sinin başkenti Ankara'da vefat etti.